Alexander Klöpping and the Myth of Expertise – Interview

Note: This posting will continue in Dutch. This because translating the interview would be a waste of fine Dutch language, used by the interviewee – believe me, I’ve tried. Also, he is a Dutch celebrity who appears on Dutch TV and talks in Dutch about and with other Dutch people who happen to live in Holland. ‘Nough said.

Ik vind Alexander een expert op het gebied van Nieuwe Media. Hij was de eerste die bij me op kwam toen ik de opdracht kreeg er een te vinden. In een split-second was de link gelegd; deze man is de definitie van een Nieuwe Media Expert, dacht ik. Immers, hij is vaak op televisie te zien, waar hij letterlijk aangekondigd wordt als ‘nieuwe media expert’ en heeft onlangs een boek uitgebracht over Wikileaks; het tegenwoordige paradepaardje van de nieuwe media-journalistiek.

Ik gooide het vraagstuk de groep in en mijn conclusie werd door student en docent unaniem beaamd. En Goddank, ik ken hem.

Echter, Alexanders alom bekende expertise bleek niet iets waar ik meteen iets over te vragen wist. Wat Alexander ons op TV vertelt is meestal iets dat voor ons mediastudenten reeds bekend is en waar Alexander is gestopt met studeren na z’n Bachelor, schrijf ik nu voor een blog dat Masters of Media heet. Ben ik dat niet zelf even  veel waard op de schaal van expertise? Had ik voor het interview niet gewoon mijn buurman in de werkgroep op z’n schouder kunnen tikken? Ik had zelf het idee van niet, maar kon mijn onderbuik gevoelens niet beargumenteren. Ik heb Alexander dan ook gevraagd naar expertise op het gebied van Nieuwe Media. Wat maakt je een expert? En experts op ons gebied nog wel nodig?

Alexander, acht je jezelf een expert?

Nee, zeer zeker niet. Blijkbaar is het verschil tussen expert zijn en student zijn, aanschuiven bij Matthijs van Nieuwkerk. Als dat het verschil is, als dat een expert is, dan is het zeer treurig gesteld met ons. Ik het eerlijk gezegd wel eng om te zien hoe snel je blijkbaar expert bent binnen de Nederlandse Media. Ik bedoel, het is niet zo dat ik er dan niet ga zitten en ga steigeren als ze zeggen van ‘hier is expert Alexander’, maar aan de andere kant ben ik ook de eerste die zich realiseert hoe triviaal dat is.

Maar hebben ze je bij De Wereld Draait Door niet gevraagd op basis van je al vergaarde expertise? Het was toch al duidelijk dat je wat wist?

Het verschil tussen een expert en een student is naar mijn idee dat een student nog te weinig theoretisch kader heeft om verbanden te kunnen leggen. Ik kan dat wel, omdat ik heel veel informatie opneem door veel te lezen over nieuwe media. Maar ik heb niet het idee dat ik genoeg kennis heb. Dus het verschil tussen kennis en informatie is volgens mij het verschil tussen een expert en een niet-expert, of een student in mijn geval. Ik heb heel veel informatie en in die zin kan ik heel veel zeggen over onderwerpen in de nieuwe media, puur omdat ik gewoon de boel kan samenvatten en daar een mening aan vast kan plakken. Ik realiseer me heel goed dat dit niet de mening zou zijn van een expert. Of in ieder geval niet genoeg op de juiste manier theoretisch onderbouwd. Een soort historisch perspectief. Dat heb ik helemaal niet!

Maar je bent er toch gaan zitten!

Omdat ik denk dat ik veel weet over onderwerpen als Wikileaks, of als Facebook iets nieuws doet, of die 3D printer die nu uit komt. Ik kan er wel degelijk iets over zeggen, en dan ook zonder te liegen! Van alle mensen die bij DWDD komen weet ik wel het meest van technologie,  dat durf ik wel te stellen.

Denk je dat mensen die gezegend zijn met een flinke portie charisma eerder een ‘expert’ label krijgen?

Tuurlijk. De media hebben helemaal geen tijd om een ‘echte’ wetenschapper te regelen. Wetenschappers snappen zeer zelden hoe de media-logica werkt. Hoe je je acht te gedragen in zo’n gesprek met een journalist. Of ze willen zich simpelweg niet aanpassen, maar gewoon een genuanceerd punt maken. Voor journalisten is beiden irritant. Zij willen gewoon vraag, antwoord, vraag, antwoord, grapje, een klein stukje morele paniek, advocaat van de duivel spelen, een standaard verhaal dat de meeste mensen in hun hoofd hebben en dan afsluiten met de conclusie, het liefst een beetje overdreven.

Je hebt inmiddels duidelijk een idee van hoe het moet. Is dat ervaring die spreekt?

Ik snap hoe zo’n programma werkt.

Toch zijn het niet alleen maar ‘leuke mensen’. Er zijn ook wel eens ware wetenschappers op televisie!

Dat is een uitzondering! Dat je een wetenschapper hebt, die zich terecht wetenschapper mag noemen, en die dan ook nog eens aanstekelijk kan praten! Dat is een unicum!

Wil je zelf ooit de status van gegrond expert bereiken?

Tuurlijk, ja! Uiteindelijk moet ik de beslissing nemen om verdieping te gaan zoeken. Het is niet dat je perse daar de universiteit voor nodig hebt maar ik denk dat het wel de meest logische stap is om academisch te leren denken op een manier die verder gaat dan alleen een Bachelor.

Zou je mij, als ik afgestudeerd ben, een expert noemen op het gebied van nieuwe media?

Ja, tuurlijk. Als je dan kijkt naar wie het meest weet van een onderwerp, dan zeker! Er zijn heel veel mensen die veel weten over een bepaald onderwerp. Maar ik ben een generalist en dat is een voordeel als je met media dingen doet. Dan kunnen ze je bijvoorbeeld opbellen van ‘er is een nieuwe iPhone uit!’. Daar zal een wetenschapper waarschijnlijk z’n schouders voor ophalen, en zeggen van ‘wat betekent dit in grote context?’Bovendien, je moet ook een wetenschapper hebben die een beetje leuk kan praten, en WIL praten. De meesten willen het eigenlijk niet.

Zouden academici getraind moeten worden op verbale en charismatische vaardigheden?

Dat hangt van je doelstelling af. Als je graag in de media wilt komen, dan is het wel handig als je dat kan ja. Maar dat moet je eigenlijk niet aan mij vragen maar aan een wetenschapper. Ik denk dat zij dat helemaal niet willen. Ik ken sommigen die weigeren een ander verhaal te vertellen dan hun eigen verhaal. Passen zich niet aan, aan de redactie en dan loop het vast. Dat is of awkward, je merkt dat het stroef verloopt dan.

Dus als expert ben je gedoemd je aan te passen aan de media?

Ja. Zeker. Het is altijd oppervlakkig; Een gesprek van zeven minuten waar je dan met z’n tweeën zit, dus dat zijn drie en een halve minuten, waar dan ook nog instartjes vanaf gaan – gemiddeld drie, gemiddeld twintig seconden per stuk – dan heb je twee en aan halve minuut spreektijd! Natuurlijk wordt het dan oppervlakkig!

Heb je in je boek wel aan de oppervlakte kunnen ontsnappen?

Nee, want ik heb het mezelf toen ook wel makkelijk gemaakt. Die kritiek heb ik wel op mezelf. Ik vind het gewoon een samenvatting is van wat er toen gebeurd is met Wikileaks. Daar heb ik geen soort van ‘grote gevolgen voor de maatschappij, volgens Alexander’ in gezet. Te dele omdat ik denk van ‘Ja gast, wie zit daar nou op te wachten?’.

Ik denk meer mensen dan jij denkt!

Ja, veel mensen zitten nu wel te wachten op mijn mening, maar die denken dat ik serieus te nemen ben. Ik denk dat ik diegene moet zijn die moet erkennen van ‘Nou, laat ik het maar niet doen.’, want voor je het weet ga ik allemaal dingen zeggen en dan ook nog geloven in het feit dat ik er iets nuttigs over kan zeggen.

Ben je wat dat betreft zo pessimistisch?

Ja! Het is allemaal een grote selffulfilling prophecy! Mensen denken alleen maar, nou ik vind het heel interessant wat je doet omdat je een leuke Kinect of Chat Roulette demo op televisie doet, maar vervolgens denken ze dat je werkelijk alles van internet weet. Voor je het weet zit je in een soort meningenmachine waar je continu meningen aan het geven bent en je bevindt in een soort echo put van meningen van jezelf! Zonder dat je ook maar enige intellectuele verdieping zoekt. Het is heel makkelijk om daarin terecht te komen, en bovendien heel verleidelijk!

Hoe kun je dat voorkomen?

Heel veel nee zeggen. Alles dat niet met het vak te maken heeft, daar zeg ik nee tegen. Wie is de Mol en dat soort bullshit. Dat moet ik dus echt niet doen want voor je het weet ben ik zo’n TV-mens. Wat moet je daar nou mee.

Waar wil wel graag tijd aan besteden?

Ik hoef momenteel relatief weinig tijd te besteden aan werk en ik heb veel tijd vrij. In die tijd probeer ik vooral veel te praten met mensen waartegen ik op kijk. Ik kan in deze tijden zelfs Joris Luyendijk mailen en zeggen ‘Joris, wanneer zullen we weer eens afspreken?’.  Dat is zo gaaf! En types zoals Rob Wijnberg; gewoon mensen waar je heel erg tegenop kijkt, die kun je gewoon mailen! En dan zijn ze ook nog geneigd om ja te zeggen! Dat is zo vet! En heel veel lezen, ik ben echt de hele dag door te lezen. De nieuwste Nieuwe Media boeken. Jarvis heeft net een nieuw boek uitgebracht. En Morozov heeft daar dan weer mooie kritiek op. Om dat debat te volgen, dat vind ik heel leuk. Dan heb ik ook nog het idee van ‘Ik doe nog iets nuttigs’.

Doe je dat wat je leuk vindt?

Ja, zeker. Maar, ik vind het wel te oppervlakkig. Ik heb niet het idee dat ik m’n tijd heel nuttig besteed. Ik wil eigenlijk veel meer weten op het vakgebied want straks word ik te oppervlakkig. Voor ik het weet ben ik mezelf aan het doodknuppelen met dat soort gedachten.

Ik denk niet dat ik oppervlakkig ben, ik denk dat ik oppervlakkig doe. Oppervlakkige dingen. Dat is natuurlijk allemaal relatief, maar als ik denk aan wat ik zou kunnen, dan zou ik het mezelf eigenlijk moeilijker moeten maken. Wat ik doe is te simpel.

Ik vind dat jij wat je doet wel ongelofelijk goed doet. Ben je niet te streng voor jezelf?

Ik begrijp het wel, er kijken veel mensen naar. Maar dat kan ik dan maar… Maar wat doe ik dan? Technologie uitleggen aan mensen die daar niks van snappen? Ach, ja dan kan ik dat.

Ik denk dat je niet moet onderschatten wat het nut is van jouw optreden! Je maakt mensen warm voor ons vakgebied. Dat is zeker wat waard.

Dat herken ik wel. Maar dat zouden andere mensen ook kunnen. Dat ik met passie over een onderwerp kan praten, sure. En dat mensen daar dingen door gaan doen, dat is heel vet. Maar ik kan meer dan dat! Ik vind het zonde; ik zou mezelf moeten opsluiten een jaar om boeken te lezen of zo. Dan zou ik me in ieder geval zekerder voelen over het nut van wat ik doe.

Is er nog iets dat je in de toekomst heel graag erg goed zou willen kunnen? Als een expert?

Ik zou wel graag een mooie reclame of een mooie show – niet van Ivo Niehe –  maar een TV show willen maken. Je krijgt me echt niet blijer dan met een goede Voice of Holland aflevering. Dat is zo goed gemonteerd! Er is weinig waar ik zo veel kippenvel krijg als van dat!  En dat mag je online zetten.